کراتوکونوس (قوز قرنیه)
کراتوکونوس (قوز قرنیه) بیماری پیشرونده ای است که معمولا در سنین نوجوانی یا اوایل دهه سوم زندگی بروز می کند. در این بیماری قرنیه نازک شده و شکل آن تغییر می کند. قرنیه به طور طبیعی شکلی گرد یا کروی دارد ولی در کراتوکونوس (قوز قرنیه) قرنیه برآمده و مخروطی شکل می شود. این مسئله بر روی انکسار نور هنگام ورود به چشم تأثیر گذاشته و سبب کاهش وضوح بینایی می شود. کراتوکونوس (قوز قرنیه) ممکن است در یک یا هر دو چشم رخ دهد ولی در90% موارد در هر دو چشم دیده می شود.
سن شایع قوز قرنیه
این بیماری در نوجوانان و حدود سن بلوغ شروع شده و طی 7 تا 8 سال پیشرفت کرده و بعد تقریباً ثابت باقی می ماند، گرچه این زمان ممکن است تغییر کند. رشد و پیشرفت این بیماری ممکن است ناگهانی یا تدریجی باشد. معمولاً بین 10 تا 30 سالگی شایع تر است.
علائم قوز قرنیه
در مرحله نهفته بیماران هیچ علامت بالینی ظاهری ندارند، جز اینکه تغییرات مکرری در شماره عینک آنها پدید می آید که به صورت نزدیک بینی و آستیگماتیسم منظم یا نامنظم متوسط تا شدید بروز می کند.علی رغم اینکه بیماری دو طرفه است، ولی ممکن است گاهی به شکل یک طرفه و یا دو طرفه کاملاً غیر یکسان بروز کند.
در کاهش دیدی که با عینک به سختی اصلاح می شود یا قابل اصلاح نیست، تشخیص کراتوکونوس مورد شک می باشد.
در بیمارانی که دچار آستیگماتیسم نامنظم بدون هیچ سابقه جراحی می شوند، اولین تشخیص، قوز قرنیه یا کراتوکونوس می باشد.
بیمار همچنین ممکن است دچار هاله بینی و حساسیت به نور باشد. بیماران معمولا در هر بار مراجعه به چشم پزشک، نسخه شان تغییر می‌کند.
علل قوز قرنیه
– این بیماری ممکن است ژنتیکی باشد، زیرا بیماران متعددی در یک خانواده دیده می شوند.
– آسیب های ناشی از لنزهای سخت تماسی طی چند سال استفاده، یا مالش های مکرر چشم به دنبال بیماری های آلرژیک چشمی نیز در ایجاد این بیماری احتمالا نقش دارد.
تشخیص قوز قرنیه
در معاینه با دستگاهی به نام “اسلیت لامپ” توسط چشم پزشک، کراتوکونوس در مراحل متوسط تا پیشرفته قابل تشخیص است.
ولی در مراحل اولیه بیماری با وسایلی چون “کراتومتری”، “توپوگرافی” (تعیین نقشه قرنیه) و “پاکی متری” (تعیین ضخامت قرنیه ) می توان قوز قرنیه را تشخیص داد، زیرا در قوز قرنیه، قدرت قرنیه به طور منظم یا نامنظم افزایش یافته و نقشه توپوگرافی قرنیه این مساله را تایید می کند.
بیماری قوز قرنیه علائم بالینی ندارد اما می توان به موارد زیر اشاره کرد:
نزدیک بینی
آستیگماتیسم
حساسیت به نور
هاله بینی
عدم وضوح و تاری دید
روش های درمان قوز قرنیه
۱-عینک و لنز های تماسی :
استفاده از عینک یا لنزهای تماسی نرم در مراحل اولیه بیماری قوز قرنیه که نزدیک بینی و یا آستیگماتیسم منظم وجود دارند به بیمار کمک می کند اما با پیشرفت بیماری و بروز آستیگمات نامنظم، دیگر این دو روش، دید مناسبی را برای بیمار فراهم نمی آورند. تجويز عينك توسط چشم پزشك تا حد زيادی باعث اصلاح ديد می شود البته بايد توجه داشت بيماري ماهيت پيشرونده دارد در نتيجه نمره عينك تجويز شده تغيير خواهد كرد.
۲- لنز های سخت :
با پيشرفت بيماری قوز قرنیه مرحله ای فرا می رسد كه ديگر با عينك نمی توان ديد را اصلاح كرد و برای اصلاح ديد بايد از لنزهای تماسی سخت “Hard Contact Lens” استفاده كرد که این لنزهای سخت دارای قابلیت بیشتری برای اصلاح آستیگاتیسم نامنظم هستند .وجود این لنزها روی قرنیه باعث می شود سطح نامنظم قرنیه بیمار توسط یک سطح صاف و منظم پوشانده شده و شکست نور به درستی انجام گیرد. بیمارانی که قادر به تحمل لنزهای سخت نمی باشند می توانند از لنزهای هیبریدی (ترکیبی از سخت و نرم) استفاده کنند.
۳-Cross Linking یا CXL قرنیه:
يكي از درمان هاي جديد بیماری قوز قرنیه كه در چند سال اخير مطرح شده پيوند متقاطع بين رشته هاي كلاژن قرنيه با استفاده از اشعه ماورابنفش و داروي ريبوفلاوين است. این روش جدید، تحولی در جلوگیری از پیشرفت قوز قرنیه و امید های نو بوجود آورده است. در اين روش پس از برداشتن لايه سلول های سطحی (اپيتليوم) قرنیه، به مدت سی دقیقه (هر ۳ دقیقه یک بار) قطره ريبوفلاوين۱/. درصد در چشم ريخته ميشود و سپس طی مدت سی دقيقه بعدی در حالیکه هر ۵ دقیقه یک بار قطره مذکور در چشم چکانده می شود، اشعه ماوراء بنفش به قرنيه تابانده مي شود . اين كار باعث افزايش پيوندهاي متقاطع بين رشته هاي كلاژن قرنيه و در نتيجه افزايش استحكام قرنيه مي شود.
بهترین داوطلبان این روش عبارتند از:
بیمارانی که به تازگی برای آنها تشخیص قوز قرنیه داده شده است.
افراد جوان و میانسالی که بیماری آنها پیشرونده است.
کسانی که لنز تماسی روی چشمشان خوب فیت نمی شود.
ضخامت قرنیه حداقل باید ۴۰۰ میکرون باشد.
بیمار باید حامله یا در دوران شیر دهی نباشد .
۴- استفاده از رینگ های داخل قرنیه Intacts و میورینگ :
در زمانی که بیمار قادر به تحمل لنزهای تماسی نیست تحول بزرگی در درمان این بیماری ایجاد کرده است. استفاده از این حلقه ها نه تنها دید بدون عینک و با عینک بیمار را بهتر می کند، بلکه باعث تحمل بهتر لنز و نیز جلوگیری از پیشرفت بیماری قوز قرنیه می شود. مطالعه بر روی این روش در چند سال اخیر در جریان بوده و نتایج نشان دهنده بهبود نسبی بیماران است، هر چند نشان داده نشده است که این روش مانع پیشرفت بیماری قوز قرنیه شود.این حلقه ها با کاهش میزان آستیگماتیسم نامنظم به بهبود بینایی کمک می کنند.اما باید دانست که میزان موفقیت در حلقه های داخل قرنیه بسیار متغیر و از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود و در صورت عدم موفقیت درمانی، نهایتا بیمار نیاز به پیوند قرنیه خواهد داشت.
۵-پیوند قرنیه :
با پيشرفت بيشتر بيماری قوز قرنیه مرحله ای فرا مي رسد كه ديگر استفاده از لنزهای تماسی و قطعات رينگ داخل قرنيه هم باعث افزايش ديد نمی شود و در اثر كدورت قرنيه، استفاده از لنزهای تماسی ممكن نيست و عدم تحمل نسبت به لنز تماسی پيدا مي شود. در اين مرحله بايد از پيوند قرنيه كمك گرفته شود. پیوند قرنیه درمانی استاندارد برای بیماران با قوز قرنیه پیشرفته است که اغلب نتایج خوبی دارد. این عمل با موفقیت حدود ۹۵ درصد همراه است، ولی حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد از بیماران کراتوکونوس نیازمند عمل پیوند خواهند بود.پس از عمل قرنیه ، ۶۰ درصد بیماران نیازمند استفاده از لنزهای تماسی جهت اصلاح دید خواهند بود و عود قوز قرنیه بعد از پیوند نیز به ندرت رخ می دهد.
